Traqq helpt onderzoek naar voedselconsumptie

6 december 2022 Angela Jans

foto: Herbert Wiggerman

Een horloge dat aangeeft dat het tijd is om even op te staan, is al vrij gewoontjes. Als het aan Desiree Lucassen ligt, wordt het – in ieder geval voor voedingsonderzoek – ook gangbaar om alles wat je eet en drinkt, aan te geven in een app. Het doel: voedingsinname exact  meten, zonder gedrag te beïnvloeden.

Traqq. Dat is de naam van de app waarop Desiree Lucassen op 20 december promoveert. Jarenlange studies naar innovatieve methoden bij voedselconsumptieonderzoek aan de afdeling Human Nutrition & Health bij de Wageningen University and Research (WUR) zijn hieraan vooraf gegaan. Het resultaat: een tool in zes talen die bovendien flexibel en dus aanpasbaar is voor diverse toepassingen.
“De app is puur bedoeld om het voedingsonderzoek nog verder te verbeteren. De huidige gangbare methodes hebben veel beperkingen en zijn bijvoorbeeld heel belastend voor het geheugen en daardoor vaak minder betrouwbaar”, zegt Lucassen.

Alhoewel ze in eerste instantie koos voor de opleiding Voeding en Diëtetiek, wist Lucassen al snel, direct tijdens haar eerste stage, dat ze niet als diëtist in een praktijk aan de slag wilde. Ze werd na haar afstuderen onderzoeksdiëtist in Wageningen en vertrok daar na enkele jaren om zich te verdiepen en een master Health Education & Promotion te gaan halen aan de universiteit in Maastricht. In 2017 kwam ze terug en begon ze als PhD’er aan haar innovatieve onderzoeken aan de WUR.

Kennis van data
“Technologie, projecten opzetten en begeleiden, puzzelen, dat alles daagt mij uit. Ik vind het ontzettend leuk om te doen en er lopen hier veel onderzoeken waarbij dit nodig is. Zo werk ik momenteel onder meer mee aan de innovatie van verschillende zelf-rapporterende tools, voornamelijk om de bestaande registratiemethoden te verbeteren en daarmee de kwaliteit van data te verhogen. Kennis van die data kunnen een hulpmiddel zijn voor gedragsverandering. Dat is mooi, want uiteindelijk willen we deze resultaten gebruiken om mensen te helpen om tot gezondere voedingsgewoonten te komen”, aldus Lucassen.
Met behulp van de nieuwste smartphone technologieën heeft Lucassen met Traqq een 2-uurs recall methode opgezet die het mensen gemakkelijker moet maken, exact in te voeren op de app wat ze hebben genuttigd in die periode. Er wordt hierbij verondersteld dat een rapportage om de twee uur, in plaats van 24-uurs verzoeken, de afhankelijkheid van het geheugen en de rapportagelast vermindert en daarmee tegelijkertijd de nauwkeurigheid van de uitkomsten verhoogt. Dit bleek ook uit de validatiestudie waar te zien was dat er met herhaalde 2-uurs recalls iets minder onderschatting was ten opzichte van de traditionele 24-uurs recall.
“Voor mij is het ook de uitdaging om een goed beeld te krijgen. Ik wil weten waarom mensen bepaalde keuzes maken. En of je daar patronen in kunt zien. Dat kan met behulp van Traqq. Als je weet waarom mensen bepaalde keuzes maken, kun je die vervolgens beïnvloeden om ze te helpen gezonder te gaan eten. Gewoontes doorbreken is moeilijk, mede omdat je je er vaak niet zo bewust van bent”.

Invoer Traqq
Je klikt op product toevoegen. Zoek in de lijst met voedingsmiddelen naar productnaam, bijvoorbeeld halfvolle melk of volkorenbrood. Kies het betreffende product en vul de hoeveelheid in, dit kan met behulp van huishoudelijke maten (kopje, beker, snee) of in gram. Doe dit met alles wat je hebt genuttigd en benoem ook het maaltijdmoment, en soms wordt ook de tijd van consumptie gevraagd Nadat de lijst is verstuurd, is het mogelijk dat er aanvullende vragen komen. Bijvoorbeeld over het waarom en met wie.

Recall methode
De 2-uurs recall methode is gebaseerd op principes uit de gedragswetenschappen. “Dit heet: Ecological Momentary Assessment (EMA). Hierbij probeer je de huidige of zeer recente staat van een persoon in kaart te brengen, bijvoorbeeld met een vraag als: ‘Hoe voel je je nu?’. Door dit principe te combineren met de recall methode proberen we de kans op geheugengerelateerde meetfouten te verkleinen”, zegt Lucassen.
Door deze toepassing wordt het eenvoudiger om de deelnemers aan een onderzoek te bereiken en niet alleen hun inname maar ook de motivatie voor die keuzes en de context in kaart te brengen. De app kan deze data snel en gemakkelijk verzamelen. “Dit is ten behoeve van voedingsonderzoek in zijn algemeenheid. Dan krijg je niet alleen een beeld van wat gegeten wordt, maar ook van bijvoorbeeld waar, met wie of waarom. Dat kan onder andere gebruikt worden bij langdurige studies naar het ontstaan van ziektes of om in kaart te brengen wat specifieke groepen het liefst eten en waarom.”

Traqq is zo gebouwd dat ie flexibel is en dus aangepast kan worden ten behoeve van verschillende doeleinden. Zo is de Traqq-app bruikbaar voor 2 uurs recalls maar kortere of langere recalls kunnen ook toegepast worden, even zo goed als een standaard dagboekje ten behoeve van leefstijlstudies. Overal geldt daarbij natuurlijk de hoop en wens dat de deelnemers de vragen naar eer en geweten beantwoorden en niet sociaal wenselijk. “In studies benadrukken we ook tegenover de deelnemers dat het systeem niet bedoeld is om te controleren maar dat we hopen dat ze zo eerlijk mogelijk zijn.”
Naast de ontwikkeling van diverse tools geeft Lucassen zowel binnen als buiten de WUR adviezen aan onderzoekers van andere projecten. Er wordt meegekeken naar de onderzoeksvraag, naar wat het doel daarvan is en welke voedingsregistratie methode hier het beste bij zou passen. “Dat doen we al een paar jaar en zo word ik bij heel veel projecten betrokken.” 

Kijk op: wur.nl/traqq-development-and-evaluation-of-an-ecological-momentary-dietary-assessment-smartphone-app.htm

Wie is Desiree Lucassen?

Geboren: Geboren: 1986 in Zevenaar
Woont in: Doesburg
Opleiding: Voeding en Diëtetiek HAN Nijmegen, master Health Education & Promotion Maastricht University
Vrije tijd: op pad met dochter, sporten, borrelen/lekker eten, reizen

 

Altijd op de hoogte blijven?