Traditioneel Afrikaans dieet werkt ontstekingsremmend

Welvaartsziekten, zoals hart- en vaatziekten en chronische ontstekingsziekten, nemen in Afrikaanse landen snel toe. Dat vormt een groeiende uitdaging voor de gezondheidszorg op het continent. Door economische groei en verstedelijking kiezen Afrikanen steeds vaker voor een Westers voedingspatroon. Om de gevolgen van deze verschuiving te begrijpen, heeft het Radboudumc en KCMC University in Tanzania een studie opgezet. In 2021 bestudeerden onderzoekers de effecten van de dieetwissel op de gezondheid. 

Resultaten onderzoek

De studie, gepubliceerd in Nature Medicine, toont de grote impact van voeding op het immuunsysteem en metabolisme. Een switch van slechts twee weken van een traditioneel Afrikaans naar een Westers dieet, veroorzaakt ontsteking, vermindert de reactie op ziekteverwekkers en activeert processen die kenmerkend zijn voor welvaartsziekten. Andersom heeft een Afrikaans voedingspatroon, rijk aan groenten, vezels en gefermenteerde producten, juist positieve effecten. De deelnemers die overstapten op het traditionele Afrikaanse dieet of de gefermenteerde drank dronken, lieten juist een afname van ontstekingsstoffen zien. Sommige effecten waren vier weken later nog steeds zichtbaar, een aanwijzing dat kortdurende voedingsveranderingen langdurige invloed kunnen hebben.

Afrikaans versus Westers dieet

Aan de studie deden 77 gezonde mannen uit Tanzania mee, afkomstig uit zowel de stad als het platteland. Een deel van hen at traditioneel Afrikaans eten uit de regio rondom de Kilimanjaro en stapte voor twee weken over op een Westers dieet. Dit bestond uit veel vlees (dagelijks), pizza, witte rijst, pasta, friet, eieren, witbrood, pannenkoeken, en weinig groenten en fruit.

Een andere groep die juist Westers at, kreeg twee weken een traditioneel Afrikaans dieet. Het traditionele Afrikaanse dieet van de Kilimanjaro regio bestond uit veel groenten en fruit, bonen, bruine rijst, beperkt vlees (twee keer per week) en gefermenteerde producten. De traditionele granen waren onder andere millet (gierst) en sorghum. Een derde groep dronk dagelijks een gefermenteerde bananendrank. Ter controle hielden tien deelnemers hun normale eetgewoonten aan. De onderzoekers analyseerden uitgebreid de functie van het immuunsysteem, ontstekingswaarden in het bloed en stofwisselingsprocessen bij de deelnemers, aan de start, na twee weken dieet en nog eens vier weken later.

Reflectie op eerste studie

Dit is de eerste studie waarbij zo gedetailleerd de gezondheidseffecten van een traditioneel Afrikaans eetpatroon in kaart zijn gebracht. Internist Quirijn de Mast van het Radboudumc vertelt: “Er is eerder wel onderzoek gedaan naar andere traditionele diëten, zoals het Japanse of Mediterrane dieet. Maar ook van Afrikaans eten kunnen we veel leren, zeker nu de levensstijl daar snel verandert en welvaartsziekten sterk toenemen. Afrika kent bovendien een grote diversiteit aan traditionele voedingspatronen, wat unieke kansen biedt om beter te begrijpen hoe voeding onze gezondheid beïnvloedt.”

De Mast vindt het opvallend hoe sterk de effecten van voeding zijn, zelfs al na twee weken anders eten. “Het Afrikaanse dieet bevat veel groenten, fruit, bonen, granen en gefermenteerde producten. We laten nu zien hoe gunstig deze traditionele voedingsproducten zijn voor ontsteking en metabole processen in het lichaam. Tegelijkertijd tonen we hoe ongunstig een ongezond Westers voedingspatroon is. Dat bevat vooral bewerkte en calorierijke producten, zoals friet en witbrood, met veel zout, snelle suikers en verzadigd vet. Ontsteking ligt aan de basis van veel chronische aandoeningen en daarom is deze studie ook belangrijk voor Westerse landen.”