Beïnvloedt de Nutri-Score het snackgedrag van consumenten? Onderzoekers van Universiteit Antwerpen namen de proef op som tijdens een congres. De bezoekers bleken vaker voor een gezonde snack te kiezen als er een Nutri-Score label bij stond.
Onderzoekers van het Departement Marketing (Universiteit Antwerpen) wilden weten of Nutri-Score-etiketten snackgedrag positief beïnvloeden en wat klassieke calorielabels doen. UAntwerpen-onderzoekers Elke Godden, dr. Clara Cutello en prof. Nathalie Dens besloten om tijdens een congres in de Antwerpse Koningin Elisabethzaal een experiment uit te voeren en het snackgedrag van ruim 600 deelnemers ‘in het wild’ observeren.
“Klassieke experimenten rond gezonde voeding worden meestal uitgevoerd in een lab”, vertelt doctoraatsonderzoekster Elke Godden. “Het lijkt niet meer dan logisch om aan onderzoek te doen in een gecontroleerde omgeving. Maar die aanpak heeft ook zo zijn nadelen: deelnemers gaan bijvoorbeeld bewust gezondere voedingskeuzes maken wanneer de ogen van wetenschappers op hen staan gericht. Dat vertaalt zich in vertekende resultaten. Daarom is zo’n massa-evenement voor ons een dankbare omgeving.”
Het experiment
De onderzoekers stelden zes standjes op in een zaal waar de deelnemers tussen de lezingen door even konden bijtanken. Op elke plaats stonden telkens drie kommen met verschillende snacks uitgestald: studentenhaver, mini-snoeprepen (Mars, Snickers, Bounty, etc.) en koekjes van Jules Destrooper. Op twee van de zes standjes werden geen labels voor de drie kommen met tussendoortjes geplaatst. Op twee andere stond per snack het aantal calorieën per portie en 100g aangeduid. Bij de laatste twee stond de Nutri-Score bij elk van de drie kommen vermeld. De wetenschappers wilden nagaan in welke mate de verschillende labels het snackgedrag van de deelnemers beïnvloedden. Voor en na elke pauze – telkens één in de voor- en namiddag – werden de kommen gewogen. Zo konden de onderzoekers exact nagaan hoeveel van elke snack was gegeten.
Resultaat
Godden: “We zagen bij de tafels met calorielabels en die zonder labels dat mensen nog steeds koekjes en snoeprepen verkozen boven de studentenhaver. Het legt het grote pijnpunt van calorie-etiketten bloot: ze zeggen niets over de eigenlijke voedingswaarde van het tussendoortje. De studentenhaver bevat per portie evenveel calorieën als de koekjes en de snoeprepen. Maar in een mix van nootjes en gedroogd fruit zitten uiteraard wel meer gezonde voedingselementen zoals onverzadigde vetten, vezels en eiwitten.”
Nutri-Score
Het verklaart ook het verschil met de resultaten van de Nutri-Score-kommen. Dat label geeft namelijk niet de energiewaarde van de voeding weer, maar wel hoe gezond het is. “Mensen verkozen bij die tafels duidelijk vaker de studenthaver boven de koekjes”, vertelt Godden. “Maar het verschil met de snoeprepen bleef, verrassend genoeg, ongeveer hetzelfde.”
Opvallend: in de namiddag werden meer snacks met chocolade gegeten dan in de voormiddag. Godden: “Allicht heeft dat te maken met de mentale vermoeidheid die na zo’n dag vol lezingen de kop opsteekt. Mensen hebben een opkikker nodig en kiezen dan voluit voor zoetigheden. Als consument is dat iets om je van bewust te zijn.”
Verklaring
Hoe verklaren de wetenschappers het succes van de Nutri-Score? Godden ziet twee redenen. “De kleur- en lettercodes sturen een duidelijk signaal uit. Een groene A is goed, een rode E is slecht. Het roept onmiddellijk associaties uit ons dagelijks leven op zoals verkeerslichten of de resultaten op je rapport.”
“Tegelijkertijd kan je die aanduidingen beschouwen als een geheugensteuntje. Mensen die bewust bezig zijn met gezonde voeding worden bij het zien van zo’n Nutri-Score-label herinnerd aan de voedingswaarde van een product. Zo’n knipperlicht belet ons te vervallen in een automatisme waarbij we al te snel grijpen naar een zoete of vettige hap.”
Politiek debat
Met hun bevindingen hopen de wetenschappers bij te dragen aan het politiek debat. Godden: “Op dit moment wordt op Europees niveau gediscussieerd over welk type label in heel de EU op voedselverpakkingen zal staan. Momenteel zijn landen nog niet verplicht om een etiket op voeding te plaatsen. Onder meer het Nutri-Score-label is in de running om de Europese standaard te worden.”
Al is volgens de onderzoekster meer dan enkel het ‘juiste’ label nodig om het voedingspatroon van mensen te veranderen. “Een etiket is slechts nuttig wanneer burgers degelijke kennis over gezonde voeding bezitten. Mensen hebben in de eerste plaats nood aan een set van eenvoudige vuistregels. Het Nutri-Score-systeem is alvast een gebruiksvriendelijke tool.”