Photo by Hush Naidoo Jade Photography on Unsplash
Om te voorspellen hoe groot de kans is dat iemand binnen tien jaar een hart-of vaatziekte krijgt gebruiken huisartsen een model. Onderzoekers van het Radboudumc vergeleken het model met het daadwerkelijke aantal hart- en vaatziekten. Hieruit blijkt dat het risico op hart- en vaatziekte anderhalf keer zo groot is dan het huidige model verwacht.
Om te berekenen hoe groot het risico is dat iemand zonder hart- of vaatziekte binnen tien jaar een hart- of vaatziekte krijgt worden verschillende modellen gebruikt. Nederland gebruikt volgens de richtlijn een bewerking van het SCORE-model. Dat model voorspelt aan de hand van factoren als leeftijd, geslacht, roken, bloeddruk en cholesterol hoe groot het risico op een hart- of vaatziekte is.
Onderzoekers van het Radboudumc hebben nu, onder leiding van epidemioloog Marion Biermans, gekeken naar de voorspellende waarde van verschillende modellen. Zij volgden hiervoor een groep patiënten zonder voorgeschiedenis van hart- en vaatziekte, waarbij de huisarts alle risicofactoren had gemeten. Volgens het bewerkte SCORE-model was het risico 12,2 procent op een hart- en vaatziekte. In de praktijk kreeg echter 18,6 procent van deze groep een hartaanval of andere hart- en vaatziekte binnen tien jaar. Dat is anderhalf keer zo groot dan op basis van het gangbare model mocht worden aangenomen.
Een enorm verschil, zegt Biermans, verbonden aan de afdeling Eerstelijnsgeneeskunde. Zij heeft een verklaring voor het verschil: “Het model gaat uit van een gezonde, algemene populatie. Maar dat is niet de groep mensen die bij de huisarts komt, daar kom je pas met bepaalde klachten. Daarom hebben wij gekeken naar hoe het model in de dagelijkse praktijk wordt gebruikt, bij mensen waarbij de arts cholesterol en andere waarden heeft bepaald.”
Aanpassen van de modellen
Daarom pleit Biermans voor aanpassing van het model. “We moeten toe naar een model waarin specifiek data uit huisartsenpraktijken worden meegenomen. Dat geeft artsen een veel betrouwbaarder beeld van het risico dat mensen lopen.” Huisartsen gebruiken het model om het risico op hart- en vaatziekten met hun patiënten te bespreken en vervolgens samen te beslissen over de behandeling, zoals stoppen met roken, afvallen en medicatie.
Maar modellen en richtlijnen worden niet van de ene op de andere dag aangepast. Daarom hoopt Biermans dat met deze kennis patiënten betere begeleiding en opvolging bij leefstijlveranderingen krijgen en, indien nodig, de huisarts tijdig medicatie voor kan schrijven. “Als patiënten en artsen nu afwachtend en terughoudend zijn met behandelen, kan dat onderbehandeling betekenen.” Tot slot benadrukt ze het belang van een gezonde leefstijl: “Patiënten kunnen zelf ook verschil maken door hun leefstijl te verbeteren. Stoppen met roken, afvallen, voldoende bewegen en gezond eten kunnen het risico op een hart- en vaatziekte echt verlagen.”