NIEUWS | Welke schoolmaaltijden eten basisschoolleerlingen het best? Voorlopige resultaten van een onderzoek van Hogeschool Inholland in samenwerking met TommyTomato biedt inzicht in hoe jonge kinderen verschillende soorten maaltijden waarderen. Pastagerechten doen het beter dan rijst- en aardappelgerechten.
Vanaf oktober 2024 analyseerden studenten van Inholland restanten van schoolmaaltijden bij vijf basisscholen in de regio Haaglanden. De maaltijdbakjes worden na de lunch teruggestuurd naar het distributiecentrum van TommyTomato. Daar wegen studenten hoeveel eten er is blijven liggen.
Belang goede lunch
Vera van Stokkom, docent en onderzoeker bij het lectoraat Food, Health & Technology van Hogeschool Inholland, vindt het belangrijk dat kinderen goed lunchen op school. Ze vindt het onacceptabel dat sommige kinderen op een lege maag naar school gaan. Stokkum benadrukt de cruciale rol die het onderwijs speelt in het creëren van gelijke kansen. “Dit gaat verder dan rekenen en taal; het omvat ook de voeding die kinderen dagelijks binnenkrijgen. Onderzoek laat zien dat gezonde voeding leidt tot betere schoolprestaties. En de basis voor een gezonde leefstijl wordt al op jonge leeftijd gelegd”, aldus Van Stockkum.
Gezonde voeding als basis voor kansengelijkheid
De keuze van wat kinderen eten is aan ouders of scholen zelf. Steeds meer scholen zetten in op gezonde voeding. Inmiddels hebben 424 basisscholen het deelcertificaat Voeding van het vignet Gezonde School. Structureel beleid en financiering ontbreken echter. Het tijdelijke overheidsprogramma Schoolmaaltijden helpt scholen waar minstens 30 procent van de leerlingen uit een gezin met een lager inkomen komt, maar laat veel andere kinderen buiten de boot.
Onderzoek: waardering van maaltijden
Van Stokkum is blij met met de honorering van drie onderzoeksprojecten waarin gezonde schoollunches centraal staan. Het eerste onderzoek biedt waardevolle inzichten in hoe jonge kinderen verschillende soorten maaltijden waarderen. Het focust zich op de groepen 1, 2, 3 en 8, en sinds februari ook bij groep 6. Naast verschillen tussen maaltijdsoorten zien onderzoekers ook variatie tussen scholen en leerjaren. “Zo eet groep 8 over het algemeen minder goed dan jongere kinderen, maar we willen precies begrijpen waarom dat zo is,” zegt Van Stokkom.
“We gaan nu analyseren hoe groot de verschillen precies zijn en waar die verschillen door komen. We kijken bijvoorbeeld welke groenten in de best gegeten maaltijden zitten en welke in het slechtst gegeten. Ook observeren we in de klas en gaan we in gesprek met kinderen over allerlei andere factoren rondom maaltijden. Zo brengen we in kaart wat wel of niet het eten van gezonde schoolmaaltijden beïnvloedt", aldus Van Stokkom.
Vervolg onderzoek: Voed Ze Goed
Van Stokkom's onderzoek richt zich niet alleen op welke maaltijden goed worden gegeten, maar ook op hoe scholen maaltijden kunnen aanbieden en hoe ze aansluiten bij de behoeften van kinderen en scholen. Naast het onderzoek naar consumptiegedrag, gefinancierd wordt door Regieorgaan SIA, leidt ze een tweede onderzoeksproject: Voed Ze Goed, gefinancierd door het Centre of Expertise Preventie in Zorg. Het doel is om basisscholen te helpen bij het maken van keuzes over een gezond voedingsaanbod.
Door het schoolbeleid en de praktijk van diverse scholen te analyseren, brengt het vervolgonderzoek verschillende schooltypes in kaart. Dit gebeurt op basis van factoren zoals het schema voor eetmomenten, de samenstelling van de leerlingenpopulatie en de visie van de school op voeding en gezondheid. Het perspectief van de kinderen wordt ook meegenomen in het onderzoek met een focus op hoe leerlingen het eten op school beleven en wat ze nodig hebben om beter en gezonder te eten.
“Wanneer we de schooltypes hebben ontwikkeld, gaan we uitzoeken welk gezond voedingsaanbod daarop goed aansluit,” zegt Van Stokkom. “Dit kan een maaltijd van een externe aanbieder zijn, maar ook een gezondere invulling van de zelf meegebrachte lunch. Het doel is dat scholen zich kunnen herkennen in een van de types en direct zien welke voedingsaanpak het beste bij hen past.”
Nieuw onderzoek: de rol van keuzevrijheid voor kinderen
Later dit jaar start Van Stokkom een nieuw onderzoeksproject in samenwerking met TommyTomato Utrecht. Dit project richt zich op de vraag of keuzevrijheid bij schoolmaaltijden leidt tot een betere consumptie van gezonde voeding.
"Kinderen eten vaak beter wanneer ze een gevoel van autonomie ervaren," zegt Van Stokkom. “Het onderzoek gaat duidelijkheid bieden over hoeveel keuze kinderen nodig hebben. Bovendien gaan we kijken op welke praktische manier dit georganiseerd kan worden, zonder dat het ten koste gaat van voedingswaarde en haalbaarheid."