What is in a name?

2 november 2022

Het academische jaar is gestart: weer meer dan 300 nieuwe studenten in de collegebanken. Zoveel gezichten met zoveel namen die ik steeds moeilijker in mijn hoofd krijg. Soms past een gezicht niet bij een naam. Waar komt die naam vandaan? ‘Het is toch echt een Yvonne en geen Marlies’.
Al mijmerend over de studenten bedacht ik, als voeding en kankeronderzoeker, dat er parallellen zijn te trekken met micronutriënten. Dat zijn er ook veel, allemaal anders en daarvoor geldt ook: waar komt die naam vandaan? ‘Micro’ omdat er heel kleine hoeveelheden van nodig zijn (milligrammen of zelfs microgrammen) ten opzichte van ‘macronutriënten’ (grammen) en omdat ze zelf geen energie leveren? Micronutriënten zijn wel degelijk essentieel voor normale groei en ontwikkeling van het lichaam, het voorkomen van ziektes, voor kwaliteit van leven en voor het vrijmaken van energie uit macronutriënten. Tekorten kunnen desastreuze gevolgen hebben. Terug naar die collegebanken: we kunnen ook niet zonder de onopvallende studenten die niet het hoogste woord hebben, maar heel essentieel zijn voor de samenwerking binnen het groepswerk. Zo heb ik zo’n veertig jaar geleden tijdens mijn promotieonderzoek calcium leren kennen als een belangrijke teamwerker: eenmaal binnen in de darm weet het irriterende en toxische stoffen aan zich te binden en daarmee het risico op darmkanker te verlagen. Overigens moeten mannen er ook weer niet teveel van binnen krijgen: bij teveel calcium neemt het risico op fatale prostaatkanker toe (1). Dat ‘teveel van het goede’ betreft ook de antioxidant bètacaroteen waarvan de ATBC trial in 1994 al liet zien dat het risico op longkanker toenam bij suppletie (2) en het B-vitamine foliumzuur dat met ‘Jekyll en Hyde’ is vergeleken (3). Ik was opgelucht toen Nederland een tiental jaar geleden, vanwege te hoge kosten, besloot tegen de verrijking van ons brood met foliumzuur. Maar nu heeft de Lancet juist weer een call voor wereldwijde verrijking met foliumzuur gepubliceerd (4). Goed plan waar het deficiënties betreft, maar niet waar de inname al (ruim) voldoende is. Goede samenwerking tussen studenten is essentieel voor optimaal resultaat van het groepswerk. Ook dat geldt voor micronutriënten. Onze voedingsmiddelen en voedingspatronen kunnen zulke prachtige combinaties van micronutriënten met complementaire functies bevatten, die krijgen we nooit in de juiste hoeveelheden en verhoudingen in supplementen en verrijkte voedingsmiddelen gestopt.
Zonder dat een docent het doorheeft, kan een student in de verdrukking komen omdat er bepaalde keuzes gemaakt worden die voor die persoon niet optimaal zijn. Zo kunnen we ook micronutriënten te kort komen door de hoognodige transitie naar een meer plantaardige voeding. Behalve de verrijking van alternatieve zuiveldranken met calcium moeten we ook andere mineralen en B-vitamines in het oog blijven houden. Ook kunnen er jodiumtekorten ontstaan omdat mensen geen brood meer willen of kunnen eten. En mogelijke deficiënties van micronutriënten na bariatrische chirurgie (5) en mensen die de suppletie adviezen van de Gezondheidsraad niet willen of kunnen opvolgen…
Kortom er zijn weer de nodige uitdagingen dit academische jaar met alle Yvonne’s en Marliesen, maar ook wat betreft al die verschillende micronutriënten liet Shakespeare Julia terecht uitroepen ‘What's in a name?’ 

Referenties

1. Aune D, Navarro Rosenblatt DA, Chan DS, Vieira AR, Vieira R, Greenwood DC, Vatten LJ, Norat T. Dairy products, calcium, and prostate cancer risk: a systematic review and meta-analysis of cohort studies. Am J Clin Nutr. 2015 Jan;101(1):87-117. doi: 10.3945/ajcn.113.067157. Epub 2014 Nov 19. PMID: 25527754.
2. Alpha-Tocopherol, Beta Carotene Cancer Prevention Study Group. The effect of vitamin E and beta carotene on the incidence of lung cancer and other cancers in male smokers. N Engl J Med. 1994 Apr 14;330(15):1029-35. doi: 10.1056/NEJM199404143301501. PMID: 8127329.
3. Kim YI. Folate and cancer: a tale of Dr. Jekyll and Mr. Hyde? Am J Clin Nutr. 2018 Feb 1;107(2):139-142. doi: 10.1093/ajcn/nqx076. PMID: 29529163.
4. Kancherla V, Botto LD, Rowe LA, Shlobin NA, Caceres A, Arynchyna-Smith A, Zimmerman K, Blount J, Kibruyisfaw Z, Ghotme KA, Karmarkar S, Fieggen G, Roozen S, Oakley GP Jr, Rosseau G, Berry RJ. Preventing birth defects, saving lives, and promoting health equity: an urgent call to action for universal mandatory food fortification with folic acid. Lancet Glob Health. 2022 Jul;10(7):e1053-e1057. doi: 10.1016/S2214-109X(22)00213-3. Epub 2022 May 23. PMID: 35617975.
5. Heusschen L, Schijns W, Ploeger N, Deden LN, Hazebroek EJ, Berends FJ, Aarts EO. The True Story on Deficiencies After Sleeve Gastrectomy: Results of a Double-Blind RCT. Obes Surg. 2020 Apr;30(4):1280-1290. doi: 10.1007/s11695-019-04252-1. PMID: 31776782

Altijd op de hoogte blijven?