Zo’n twee jaar geleden was ik in een familiepark met mooie wereldtuinen, wat dieren en een hoop kinderattracties, midden in Zuid-Limburg. Een lekker dagje weg. Bij de prijs zijn onbeperkt eten en drinken inbegrepen. Een no-brainer voor elke Hollander die voor een zacht prijsje wil genieten. De voedselomgeving in het park bleek echter een kleine schok voor mij. Het aanbod was qua gezondheid en smaak om te huilen: slappe witte broodjes met alleen bleke kaas, salami of ham. Kapotgekookte pasta of rijst in een drab van zoete saus. Daar werd ik spontaan een beetje boos van: dit is een familiepark, hier wil je je kinderen toch niet aan blootstellen? Tuurlijk, een ongezonde snack op een dagje weg kan best maar hier was nauwelijks een vezel of vitamine te vinden. De treurigste voedselomgeving waarin ik ooit ben geweest.
In mijn eigen wijk, bezoek ik regelmatig verschillende supermarkten. Maar veel van mijn budget gaat toch naar een specifieke grootgrutter. Niet alleen door het grote assortiment, ook door de fijne bezorgservice. Hierdoor kom ik minder in de fysieke supermarkt. Dat verandert niet veel aan mijn aankopen, want wat ik koop, wordt voor een groot deel bepaald door de aanbiedingen. Ik wil geen dief van mijn portemonnee zijn, dus zijn aanbiedingen vaak leidend voor wat er in mijn keukenkastje terechtkomt. Daarmee vormt de supermarktfolder (die tegenwoordig heel handig in een app te zien is) een belangrijke ‘eetomgeving’ voor mij. En, zoals wel vaker met eetomgevingen, een bron van irritatie.
Neem de 1+1 gratis-aanbiedingen. Net als bij veel Nederlanders komt de ‘hamster’ dan in mij naar boven. Alles wat goed houdbaar is, zoals zakken peulvruchten en keukenpapier, worden groot ingeslagen. Dit leidt tot een kort beloningsgevoel: ‘kijk eens wat ik bespaard heb, lekker bezig!’ Dit wordt altijd gevolgd door de vervelende gewaarwording dat dezelfde aanbiedingen om de x-aantal weken terugkomen. En dat ik dus eigenlijk normaal gesproken te veel betaal. Door die hogere reguliere prijzen kunnen supermarkten immers stunten. Prijzen worden onnatuurlijk omhooggedreven zodat we elke week met een terugkerend patroon een groot aantal ‘A’-merken met enorme kortingen kunnen kopen. Als een aanbieding niet op voorraad is, voel ik mij soms een klein beetje ‘bestolen’. Ik heb dan het bizarre gevoel dat het ‘recht’ op deze korting mij ontnomen wordt.
Ook voel ik me indirect gedwongen wekelijks slaafs de folders door te nemen. Waar uiteraard ook allemaal aanbiedingen in staan voor ongezonde producten. Daarmee blijven zulke folders toch ook een bron van verleidingen. Liever zou ik altijd net wat minder voor mijn boodschappen betalen en me niet gedwongen hoeven voelen in massa in te kopen. Ik heb immers ook alleen keukenkastjes te vullen en beschik niet over een persoonlijk magazijn.
Supermarkten bieden veel gemak en luxe, familieparken zijn vaak harstikke leuk voor een dagje uit. Maar kunnen we alsjeblieft stoppen met all-you-can-eat concepten en bizarre stapelkortingen? Of zijn we toch te veel gehecht aan het misleidende gevoel van een goede deal? Uiteraard zijn supermarkten en pretparken niet de enige die dit systeem in stand houden. In heel Nederland doet (het gevoel van) gratis het nou eenmaal goed. We houden van koopjes.
Rosa Rolvink: Gezondheids- en communicatiemanager bij communicatiebureau Nutrimedia. www.nutrimedia.nl