BLOG | Toen mijn vriendin tijdens een etentje twee hele grote bloemkolen uit de oven haalde, werd de hele groep opeens stil. De geur was heerlijk, en het water liep ons in de mond. Wij konden niet wachten om onze tanden erin te zetten, maar zij had hele andere plannen. Mijn vriendin, die neuropsycholoog is, pakte een groot keukenmes, sneed resoluut één van de dampende bloemkolen open en begon te vertellen over het brein. Met het puntje van het mes wees ze quasinonchalant de verschillende delen van de bloemkoolhersenen aan. Het deed me denken aan dat beroemde schilderij van Rembrandt, De Anatomische Les van Dr. Nicolaes Tulp. Iedereen luisterde ademloos, alsof we ineens in een collegezaal zaten.
Het brein is een fascinerend en complex systeem. Kijk alleen al naar de invloed van hormonen: chemische boodschappers die continu signalen doorgeven en processen in ons lichaam aansturen. Ze reguleren emoties, gedrag en ons energieniveau. Daarmee bepalen ze direct hoe we functioneren. Neem cortisol, het hormoon dat vrijkomt bij stress en het brein waarschuwt in situaties van gevaar. Of serotonine, dat een sleutelrol speelt in het reguleren van ons humeur. Dopamine stimuleert ons beloningssysteem, terwijl oxytocine bijdraagt aan vertrouwen en sociale verbondenheid. Maar die hele hormooncocktail is wel kwetsbaar. Stress, slecht slapen of ongezond eten kunnen die balans flink in de war schoppen. En dat merk je meteen: je voelt je prikkelbaar, je humeur daalt, of je geheugen lijkt ineens niet meer te werken. Het brein en je hormonen hebben constant een soort gesprek en dat beïnvloedt echt álles wat je doet.
Het blijft me verbazen hoe groot de invloed van die interne chemie is op wie we zijn en hoe we ons voelen. In ons drukke leven is het een uitdaging om je mentale gezondheid op peil te houden. Werk, sociale verplichtingen en de constante stroom van prikkels geven je brein amper rust. Veel mensen grijpen naar alcohol als snelle oplossing om te ontspannen, maar dat is een ramp voor je hersenen. Het verstoort de balans van neurotransmitters, belast je lever en kan je stemming op de lange termijn flink verslechteren. Sommige stoffen, zoals MDMA, kunnen juist een positieve uitwerking hebben. Het stimuleert de aanmaak van serotonine en versterkt gevoelens van verbondenheid. Natuurlijk zijn er risico’s, maar het toont aan dat niet alle drugs over één kam te scheren zijn. Het is de kunst om bewuste keuzes te maken.
Wat het brein in ieder geval nodig heeft, is voeding. Onze hersenen slurpen zo’n 20 procent van de energie die we binnenkrijgen op. Ook wát je eet, bepaalt hoe je denkt, voelt en presteert. Je darmen communiceren namelijk via de brein-darm-as voortdurend met je hersenen. Wat je eet beïnvloedt deze verbinding. Fastfood kan je darmflora in no-time verstoren. Dit heeft niet alleen gevolgen voor je spijsvertering, maar waarschijnlijk ook voor onze hersenen: een verstoorde darmflora wordt in verband gebracht met stemmingswisselingen, verminderde focus en verhoogde stress. Sinds die avond, met dat spontane bloemkoolcollege, kijk ik anders naar deze groente. Het is een symbool geworden, een soort reminder om even stil te staan bij mijn brein. Om te bedenken hoe belangrijk het is om er goed voor te zorgen. Dus de volgende keer dat je een bloemkool ziet, kijk er eens goed naar. Misschien zelfs met een pilletje op – fascinerender wordt het niet.
Suzan Tuinier is voedingsdeskundige en eigenaar van communicatiebureau Nutrimedia.
Dit is een artikel uit Voeding Nu 7-2024. Abonnees van Voeding Nu kunnen alle artikelen uit deze editie ook online lezen.
