Blog: VET EERLIJK

18 juni 2021 Julia Streur

Beeld door mentatdgt van Pexels

Vet. Met de zomer in aantocht zijn veel mensen nu hard hun best aan het doen het eraf te trainen. Op social media worden (vooral) dames van mijn leeftijd beladen met ‘hot girl summer’ workout-challenges en allerlei nieuwe 12-week shred diëten. Maar vet is niet zomaar een inactieve weefselsoort wat toevallig in je lichaam zit en verbrand moet worden. Dat werd verder belicht tijdens het Voeding NL congres dat ik op 10 juni digitaal mocht bijwonen. Thema: Vet en metabole gezondheid.

Gedurende mijn hobby van literatuuronderzoek naar nieuwtjes binnen voeding, had ik al een en ander gelezen over de bevindingen rondom vet. Voor de lezers die mijn eerste blog hebben gezien; jullie weten dat mijn nieuwsgierigheid kan leiden tot een preek (bereid je voor). 

Door mijn eindeloze nieuwsgierigheid wist ik al dat wit vet naast de functies van opslag en bescherming ook een eigen hormoonhuishouding heeft om met ons brein te communiceren. De hoeveelheid en activiteit van ons vet beïnvloedt dus allerlei processen binnen ons lichaam. Ik was dus heel benieuwd naar andere inzichten en vooral de vertaling naar de praktijk, omdat dat vaak in papers mist. Op de site van Voeding NL staat het volgende: “Voeding NL biedt de meest recente inzichten en passende voedingsadviezen” 

Recente inzichten? Zeker. Passende voedingsadviezen? Hmmmmmmm. 

Inzichten

Gedurende de dag waren er 7 presentaties over de biochemische processen van vet en onderzoek naar verschillende methodes om die processen te beïnvloeden. Zo bleek bruin vet gestimuleerd te worden door kou, wat de minimale verbranding van een persoon verhoogt en gunstig zou kunnen zijn bij afvallen. Ook de insulinegevoeligheid zou ervan verbeteren.

Uit een ander onderzoek bleek dat de hormonale respons vanuit vet een rol speelt bij het jojo-effect. Hieruit kwam het voornaamste voedingsadvies: een eiwitrijke voeding (ongeveer 25 energieprocent eiwit ten koste van koolhydraten) gaat gepaard met minder gewichtstoename. Sidenote: dit werkte (tot nu toe) bij slechts 1 van de 3 participanten. Andere voedingsgerelateerde bevindingen? Kokosvet is waarschijnlijk geen topvervanger voor roomboter. Niet zo gek, aangezien het voor 85% uit verzadigde vetten bestaat. 

Sorry, maar

Interessante bevindingen, maar concrete vertaling of toegevoegde waarde naar de praktijk? Dat miste wel een beetje. Enkele deelnemers in het publiek vroegen hier wel naar, maar het antwoord was vrijwel altijd: “Dat is een goede vraag, maar daarvoor is eigenlijk meer onderzoek nodig. Maar wat wij wel weten [herhaalt eerder genoemde bevinding hier].

Het enige wat ‘binnenkort’ toepasbaar zou zijn bij mensen in de praktijk was een injectie van GLP1/GIP om bruin vet te stimuleren. Maar áls het al beschikbaar komt, duurt dat nog zeker 5 jaar, en dan alleen voor mensen met ernstige obesitas die andere opties al hebben uitgeput. 

Ook zou kou-therapie door artsen gebruikt worden om burn-out te behandelen, maar er waren nog geen plannen voor behandeling van overgewicht of obesitas, ondanks de hierboven genoemde bevindingen dat het de rustverbranding van de mens kan verhogen.

Dat zijn zeker nieuwe insteken van interventies, maar waar zijn de ‘passende voedingsadviezen’?

Focus

Deels snap ik het wel. Voedingswetenschap is gewoon heel ingewikkeld. Dat adviezen zo langzaam ontstaan en wijzigen komt deels doordat iedere persoon anders reageert op voeding door het unieke darmmicrobioom en nog duizend andere factoren. Wetenschappelijke inzichten omzetten naar een officieel, klinisch voedingsadvies is dan ook een gewaagde stap en heeft eerst veel en overtuigend bewijs nodig. Toch heb ik het idee dat de focus van voedingsonderzoek verschoven moet worden van behandeling naar voorkomen.

Zoals wij allemaal weten kan overgewicht leiden tot een scala aan gezondheidsproblematiek. Volgens Volksgezondheid en Zorg (product van het RIVM) waren er in 2019 1,1 miljoen Nederlanders met diabetes mellitus, 37.433 sterfgevallen door hart- en vaatziekten. In 2020 had 50% van de volwassen Nederlanders matig tot ernstig overgewicht en dat percentage groeit. Ondertussen zijn er verschillende richtlijnen en initiatieven om dat juist te voorkomen. Ergens gaat er dus wat mis.

Als zoveel mensen een verhoogd risico lopen op gezondheidsproblemen door overgewicht, terwijl ze nu nog gezond zijn, zijn onderzoeken naar het voorkomen van overgewicht/obesitas dan niet minstens zo belangrijk? Ik hoopte tijdens het congres op inzichten en adviezen met een meer epidemiologische insteek, zeker na de belofte over passende voedingsadviezen.

Hoop van een student

Als student Voeding en Diëtetiek ben ik benieuwd naar nieuwe, modernere methodes om mensen te kunnen helpen, ook (en misschien zelfs vooral) als ze nog niet echt ziek zijn. En die richtlijnen moeten vervolgens regelmatig getoetst en verbeterd worden. 

Het Voeding NL congres was absoluut leerzaam om bij te wonen. Met dank aan de sprekers is mijn kennis van biochemie en pathologie bijgeschaafd en mijn blik op vet veranderd. Ook was het mooi om de wetenschappers zelf enthousiast en trots te zien vertellen over hun bevindingen. Dat is toch een hele andere ervaring dan bevindingen in het nieuws of online lezen. Toch hoop ik, als bijna diëtist, dat er de volgende keer ook nieuwe ideeën voorbij komen over het voorkomen van overgewicht, inclusief toepasbare methodes voor in de praktijk.

En om nog even terug te komen op die Instagram summer body, je hoeft geen sixpack of afgetrainde billen te hebben om lekker van de zon te genieten. Every body is a summer body ;)

Altijd op de hoogte blijven?