Standpunt Voedingscentrum | Nutri-Score: een uitdaging voor de voedingsvoorlichting

Vanaf 1 januari 2024 is Nutri-Score officieel ingevoerd in Nederland^.1 Het geeft producten op basis van hun samenstelling een score die loopt van A (donkergroen) tot en met E (donkeroranje). Voor de voedingsvoorlichting brengt Nutri-Score uitdagingen met zich mee. De officiële communicatielijn is: kijk eerst of een product in de Schijf van Vijf staat. Zo niet, dan kun je Nutri-Score gebruiken om binnen een productgroep te kiezen voor een product met een betere samenstelling.²

Idealiter helpt een voedselkeuzelogo om aan consumenten te laten zien wat het advies is om te eten volgens de nationale voedingsrichtlijnen. Maar met het rekenmodel achter de Nutri-Score is dat niet eenvoudig. Dat is gebaseerd op punten voor de hoeveelheid positieve en negatieve componenten van een product. Zo wordt bijvoorbeeld de hoeveelheid groente of eiwit positief beoordeeld en de hoeveelheid zout of energie negatief. Zo volgt een totaalscore die laat zien welk product beter wordt beoordeeld. De Schijf van Vijf doet dat anders en weegt nutriënten niet tegen elkaar af.³

De analyse die de Gezondheidsraad heeft gedaan, laat zien dat Nutri-Score geschikt is voor producten die niet in de Schijf van Vijf staan^.4 Het gaat dan om productgroepen zoals sauzen, koek, snoep, chocolade, chips, diverse snacks en bepaald broodbeleg. Productgroepen waarvan de Schijf van Vijf al zegt er niet te veel en niet te vaak iets van te nemen. Over het algemeen zullen deze producten minder gunstig scoren. Met Nutri-Score kun je dan op zoek naar een product met een betere samenstelling in die productgroep.

Maar de Gezondheidsraad ziet ook veel verbeterpunten^.4 Een gezond voedingsmiddel dat in de Schijf van Vijf staat, krijgt niet vaak genoeg een groene Nutri-Score. Of de score is hetzelfde als die van een variant die níet in de Schijf van Vijf staat. Een paar voorbeelden:

• Oliën, halvarines en margarines krijgen een score C of D. Maar deze producten staan vaak in Schijf van Vijf.
• Witte én volkoren rijst- en pastasoorten kunnen een A- of B-score krijgen. Terwijl witte soorten niet in de Schijf van Vijf staan.

Daarnaast creëert het rekenmodel ruimte voor ongezondere toevoegingen aan gezonde producten. Een product met veel groente of eiwit kan redelijk wat zout en suiker bevatten voordat de Nutri-Score verslechtert. Bij zulke producten gaat daardoor van Nutri-Score weinig stimulans uit om suiker of zout te verlagen.

Aan voorlichters de uitdagende taak om uit te leggen dat Nutri-Score niet laat zien of een product gezond is. En eigenlijk alleen gebruikt kan worden voor producten buiten de Schijf van Vijf. Waarvan het sowieso beter is om daar niet te veel en te vaak van te eten. Dit vraagt veel van de consument. Begrijpen wat een productgroep is, weten wat wordt aanbevolen en je met deze kennis wapenen tegen supermarktverleidingen. Bovendien doen niet alle producenten mee. De vraag is dus in hoeverre Nutri-Score de consument echt helpt. Als een voedselkeuzelogo in lijn is met de voedingsvoorlichting en iedereen meedoet, zien wij dit als één mogelijke maatregel die mensen kan helpen om gezonder te kiezen. Ook al zijn de bewijzen dat mensen zich bij hun aankoop laten leiden door een logo, zwak.^6,7 Er zijn meer maatregelen nodig om mensen gezonder te laten eten, zoals prijsmaatregelen, zorgen voor een gezondere eetomgeving en voedseleducatie.