
Er is al wel een hele tijd wetgeving over het vermelden van allergenen in de ingrediëntenlijst. (1) Maar dit geldt alleen voor allergenen die producenten bewust als ingrediënt toevoegen. Kruisbesmetting valt dus niet onder de bestaande wetgeving, terwijl dit wel gevaarlijk kan zijn voor een consument. Aan de andere kant staat nu vaak uit voorzorg op de etiketten dat er sporen in kunnen zitten, terwijl dat niet per se het geval is.
Tijd voor nieuw beleid
Al met al is het een verwarrende situatie voor consumenten met een allergie. En er wordt dan ook al een lange tijd gevraagd om duidelijker regels. Gelukkig is nu door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) nieuw beleid vastgesteld. Dit in nauwe samenwerking met industrie en patiëntenorganisaties. Het ging in per 1 januari 2024 en bedrijven hebben tot 1 januari 2026 de tijd om hun etiketten aan te passen. Een kanttekening: het beleid is gericht op voorverpakte levensmiddelen. Producten verkocht in horeca, catering, markt of ambachtelijke bedrijven vallen er niet onder.
Wat staat er in het nieuwe beleid?
Bedrijven zijn verplicht om er alles aan te doen om kruisbesmetting van allergenen van het ene naar het andere product te voorkomen. Als blijkt dat er daarna nog steeds een risico bestaat voor de consument, is het geven van de juiste informatie aan de consument belangrijk. Deze etikettering uit voorzorg, oftewel Precautionary Allergen Labelling (PAL) is dan mogelijk, maar alleen als er een reëel risico is. En dit is nieuw. Voorheen waren er geen afspraken wat wel of geen reëel risico is. Nu is hier handen en voeten aangegeven door twee belangrijke aanpassingen:
1. Er zijn nieuwe referentiedosissen vastgesteld. Dit is de absolute hoeveelheid van een allergeen (in milligrammen). Producten met hoeveelheden allergeen boven de referentiedosis moeten een waarschuwing krijgen.
2. Er mogen twee bewoordingen gebruikt worden als waarschuwing:
- ‘Kan xxx bevatten’ (bijvoorbeeld: ‘Kan noten bevatten’).
- ‘Niet geschikt voor xxx’ (bijvoorbeeld: ‘Niet geschikt voor mensen met een soja-allergie’).
Dit zijn strikte bewoordingen en zinnen. Bijvoorbeeld ‘kan sporen van...’ of ‘gemaakt in een fabriek waar ook ....’ mogen straks niet meer.
Aandachtspunten en een praktische vertaling hoe bedrijven hier invulling aan kunnen geven, zijn vertaald in het document ‘Richtlijnen kruisbesmetting allergenen’ (2).
Voor de consument met een voedselallergie is dit een grote verbetering. Als deze regels volledig zijn ingevoerd door alle supermarkten en fabrikanten, dan kan die met een geruster hart een product in het mandje leggen.
1. EU Verordening nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten
2. FNLI-CBL-NVWA, april 2024, Richtlijnen kruisbesmetting allergenen. Richtlijnendocument geeft bedrijven handvatten voor het nieuwe allergenenbeleid - FNLI