Eén op de zes kinderen heeft overgewicht. In sommige wijken is dat zelfs één op de drie kinderen. Daar houdt een kind zijn leven lang last van.” Dit waren de eerste drie zinnen in de recent verschenen kamerbrief over preventie en leefstijl met focus op overgewicht en voeding (1). De staatssecretaris benadrukt hierin de urgentie voor actie, in lijn met de afspraak in het coalitieakkoord om meer aandacht te schenken aan preventie en een gezonde levensstijl van jongs af aan.
De ‘Aanpak gericht op kinderen en jongeren’ is dan ook één van de vier lijnen waarop het kabinet inzet. Gemeenten krijgen hun gewenste instrumentarium om te kunnen ingrijpen in het almaar groeiende fastfoodaanbod, om te beginnen in de omgeving van scholen en wijken met een onevenredig groot aanbod van ongezond voedsel. Ook wordt de marketing van ongezonde voedingsmiddelen gericht op kinderen tot 18 jaar wettelijk beperkt. We zijn blij dat de staatssecretaris deze maatregelen aanreikt om de eetomgeving van kinderen en jongeren écht te veranderen.
En dit komt geen dag te vroeg. Tussen 1990 en 2021 nam overgewicht bij 12- tot en met 17-jarigen significant toe, zowel bij jongens, meisjes als totaal (2). Al 20 jaar pleitten wetenschappers, experts en kamerleden vurig voor het terugdringen van overgewicht bij kinderen (3-6).
Ingrijpen in de eetomgeving
Met het terugdringen van het aantal fastfoodzaken en het wettelijk beperken van kindermarketing grijp je in in de eetomgeving (ook wel voedselomgeving). Dat is belangrijk omdat onze (obesogene) omgeving zeer bepalend is voor ons voedselkeuzegedrag (7), zeker bij jongeren. Zij worden blootgesteld aan steeds meer eetomgevingen, krijgen geld tot hun beschikking en zijn gevoelig voor wat leeftijdsgenoten eten en drinken.
Het is al langer duidelijk dat extra maatregelen nodig zijn voor een gezondere eetomgeving (8). En hiervoor zijn nog genoeg mogelijkheden, zo concludeerden de onderzoekers van de Healthy Food Environment Policy Index (9), een beoordeling van het rijksoverheidsbeleid voor de voedselomgeving in Nederland. De nu aangekondigde maatregelen vallen onder hun aanbevelingen (10) en kunnen bijdragen aan een gezonder eetpatroon van kinderen én voorkomen dat kinderen zo’n ongezonde eetomgeving gewoon gaan vinden. Want wat we gewoon vinden is immers heel bepalend voor ons gedrag (11).
Er is meer nodig!
Ook het Voedingscentrum stimuleert een gezondere en duurzamere eetomgeving voor kinderen en jongeren, zoals in de kinderopvang, bij schoolkantines, sportclubs, zwembaden en dagattractieparken. Daarnaast geven we politici en beleidsmakers inzicht over voedselkeuzegedrag en helpen we gemeenten, professionals en onderzoekers die nu al bezig zijn met het verbeteren van de eetomgeving. Kortom, we zijn blij met deze ontwikkeling, maar we zijn er nog niet. Op naar de volgende maatregel!
_____
Referenties:
Kamerbrief Preventieaanpak leefstijl met focus op overgewicht en voeding, 9 december 2022.
Vzinfo.nl Kinderen met overgewicht en obesitas naar leeftijd 2021.
Hirasing, R., et al., Toegenomen prevalentie van overgewicht en obesitas bij Nederlandse kinderen en signalering daarvan aan de hand van internationale normen en nieuwe referentiediagrammen. Ned Tijdschr Geneeskd, 2001. 145(27): p. 1303-8.
Brief van het lid Azough, 5 september 2005. Lekker leven. Plan van aanpak overgewicht bij kinderen.
Motie van het lid Vendrik, 7 september 2009.
Nota Klink, Rouvoet, Bussemaker. Overgewicht Uit balans: de last van overgewicht, 19 maart 2009.
VoedingNU. Gezonde omgeving kan duwtje in de richting van de Schijf van Vijf geven. November 2020.
VoedingNU. De eetomgeving moet gezonder. Juli 2021.